നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ പാരമ്പര്യം അവകാശപെടുന്നവയാണ് പ്രമുഖ മതങ്ങള് എല്ലാവരും. ദൈവങ്ങളുടെ കാര്യവും അങ്ങനെ തന്നെ. ലോകമെമ്പാടും വേരുകളുള്ള, വിശ്വാസികളുള്ള, ആരാധനാലയങ്ങളും അനുഷ്ടാനങ്ങളും ആചാരങ്ങളും നിയമാവലിയും എല്ലാമുള്ള വന് എസ്റ്റാബ്ലിഷ്മേന്റുകള് ആകുംമുന്പു എന്തായിരുന്നു ഇവയുടെയെല്ലാം അവസ്ഥ? എങ്ങനെയാണ് ഇന്ന് കാണുന്ന രീതിയില് നിശ്വാസവായുവിനേക്കാള് പ്രാധാന്യം ഉള്ളവയായി മതങ്ങള് വളര്ന്നത്? ഇത്തരം ചോദ്യങ്ങള്ക്കുള്ള മറുപടി കണ്ടെത്താന് ഒരുപാട് കാലം പുറകിലോട്ട് സഞ്ചരിക്കണം... ഇന്ന് ജനകോടികളാല് ആരാധിക്കപെടുന്ന ഏതു ദൈവം ആയാലും ഇന്ന് അവര്ക്ക് ഉള്ളതിന്റെ നൂറില് ഒന്ന് പ്രസക്തിപോലും അവര് ജീവിച്ചിരുന്നു എന്ന് പറയപെടുന്ന കാലത്ത് അവര്ക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അത് അവതാരങ്ങള് ആയാലും പുത്രന്മാര് ആയാലും പ്രവാചകന്മാര് ആയാലും അങ്ങനെ തന്നെ. ക്രിസ്തു മുതല് കൃഷ്ണന് വരെയും ബുദ്ധന് മുതല് മുഹമ്മദ് വരെയും ആരുമാകട്ടെ, അവര് ജീവിച്ചിരുന്ന പ്രദേശത്തിന്റെ ചുറ്റും ഉള്ള കുറച്ചു സ്ഥലങ്ങള്, കൂടി വന്നാല് ഒന്നോ രണ്ടോ അയല്രാജ്യങ്ങള് മാത്രമായിരുന്നു അവരുടെ ജീവിതകാലത്ത് അവര്ക്ക് സ്വാധീനം ഉണ്ടായിരുന്നത് എന്നത് ചരിത്രരേഖകളില് നിന്നും വ്യക്തമാണ്. അവരവരുടെ മതഗ്രന്ഥങ്ങള് പോലും മറിച്ചൊരു അവകാശവാദം ഉന്നയിക്കാനിടയില്ല....
ഉദാഹരണം ആയി എടുത്താല് ഹിന്ദു ദൈവങ്ങളില് ശ്രീകൃഷ്ണനും ശ്രീരാമനും ഒക്കെ തന്നെ ദ്വാരകയോ അയോധ്യയോ പോലുള്ള ചെറുരാജ്യങ്ങളുടെ പരിധികള്ക്കപ്പുരം ആരധിക്കപെടുക പോയിട്ട് അറിയപെട്ടിട്ടു പോലുമില്ല. അതുമാത്രമല്ല അവരുടെ ജീവിതകാലത്ത് ഒരുപരിധിവരെ അവര് ദൈവങ്ങളോ ദൈവതുല്ല്യരോ ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടതായി പറയുന്നുമില്ല. കംസനെ വധിച്ച, ഭാരത യുദ്ധം നയിച്ച കൃഷ്ണനും ലങ്ക കീഴടക്കിയ രാമനും ബലവാന്മാരും നീതിവാന്മാരുമായ രാജാക്കന്മാര് ആയാണ് ചിത്രീകരിക്കപെടുന്നത്. അവരുടെ മരണശേഷമാണ് അത്തരത്തില് ഒരു പരിവേഷം അവര്ക്ക് ലഭിക്കുന്നതും അവര് വിഗ്രഹങ്ങളായി മാറിയതും അവര്ക്ക് വേണ്ടി അമ്പലങ്ങള് പണിയിക്കപെടുന്നതും അവര് ആരാധിക്കപെടാന് തുടങ്ങിയതും.
സന്യാസി ജീവിതം നയിച്ച നിര്വാണയുടെ പുറകെപോയ ബുദ്ധന് പ്രശ്തന് ആകുന്നത് തന്റെ ശിഷ്യരുടെയും അശോകചക്രവര്ത്തിയുടെയും പ്രവര്ത്തനങ്ങളിലൂടെയാണ്.
യേശുവിന്റെ സ്ഥിതിയും വ്യത്യസ്തമല്ല. ഇന്ന് ലോകത്തെ ഏറ്റവുമധികം ആളുകള് വിശ്വസിക്കുന്ന യേശുവിന്റെ ദൈവീകത്വം ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്ത് അദ്ധേഹത്തിന്റെ പന്ത്രണ്ടു ശിഷ്യന്മാരിലുമപ്പുറത്തേക്ക് വളര്ന്നിരുന്നോ എന്നത് പോലും സംശയമാണ്. ഇനി ഉണ്ടായിരുന്നു എങ്കില് തന്നെ ഇസ്രയേല് എന്ന പ്രദേശത്തിനു പുറത്ത് യേശു അപരിചിതന് ആയിരുന്നു.
ഇസ്രായേലില് നിലനിന്നിരുന്ന ഭരണകൂടത്തിനും ആചാരങ്ങള്ക്കും എതിരായതാണ് യേശുവിന്റെ ജനപ്രീതി വര്ധിക്കുന്നതിനും നിശബ്ധനാക്കപ്പെടുന്നതിനും കാരണമായത്. തങ്ങള്ക്കെതിരെ യേശു ജനങ്ങളെ സംഘടിപ്പിക്കുമോ എന്ന ഭയമാണ് റോമന് ഭരണാധികാരികള്ക്ക് യേശു ശത്രുവാകാന് കാരണമായത്.
ഇസ്ലാമിക പ്രവാചകനായ മുഹമ്മദ് നബിയുടെ അവസ്ഥയും ഇത്തരത്തില് ആണ്. മക്കയിലെ ഖുറേഷികള്ക്കിടയില് തന്റെ വേറിട്ട സഞ്ചാരപദം പരിചയപെടുത്താന് രംഗത്തെത്തിയ നബിയെ കൂവലും കല്ലേറും കൊണ്ടാണ് അവിടത്തെ ജനത വരവേറ്റത്. തന്റെ പ്രബോധനങ്ങളില് ആകൃഷ്ടരായ തുച്ചം അനുയായികളുമായി നബി മദീനയിലേക്ക് പലായനം ചെയ്യുകയാണ് ഉണ്ടായത്. മക്കയിലെയും മദീനയിലെയും സമീപപ്രദേശങ്ങളിലെയും ജനത മാത്രമാണ് നബിയുടെ പ്രബോധനങ്ങളിലൂടെ ഇസ്ലാം മതം സ്വീകര്ച്ചത്. പിന്നീടെല്ലാം അപാരമായ നയതന്ത്രന്ജതയും യുദ്ധപാടവവുമാണ് നബിക്ക് അയല്രാജ്യങ്ങളില് ഇസ്ലാം പ്രചരിപ്പിക്കാന് സഹായകമായത് എന്നതിന് ചരിത്രം സാക്ഷിയാണ്. അതും അറേബ്യന് മേഖലക്കുള്ളില് മാത്രം ഒതുങ്ങി നിന്നു. അവിടെയും അദ്ധേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം നൂറ്റാണ്ടുകള് കഴിഞ്ഞാണ് ഇസ്ലാം ലോകവ്യാപകമായത്.
ഇന്ന് ലോകത്ത് ആരാധിക്കപെടുന്ന ദൈവങ്ങളോ ദൈവതുല്ല്യരോ എല്ലാം തങ്ങളുടെ കാലഘട്ടങ്ങളില് യുദ്ധവീരന്മാര് ആയ രാജാക്കന്മാരോ വിപ്ലവകാരികളോ സാമൂഹ്യ പരിഷ്കര്താക്കളോ ആയാണ് കണക്കാക്കപെട്ടിരുന്നത് എന്നതിന് മുകളില് പറഞ്ഞ ഉദാഹരണങ്ങള് ധാരാളമാണ്. അവിടെ നിന്നും മഹത്വവല്ക്കരിക്കപെട്ട അതിമാനുഷികാരോ ദൈവങ്ങള് തന്നെയോ ആയുള്ള അവരുടെ വളര്ച്ച അസൂയാവഹവും സംശയാത്മകവുമാണ്. നൂറ്റാണ്ടുകള് കൊണ്ടാണ് അവരുടെ പൊടിപ്പും തൊങ്ങലും വച്ച കഥകളും ആശയങ്ങളും ലോകമെമ്പാടും എത്തിയത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ അവയുടെ എല്ലാം സത്യാവസ്ഥ പരിശോധിക്കപെടാന് ഉള്ള വിദൂരസാധ്യത പോലും നഷ്ടപെട്ടിരുന്നു. അതിനാല് തന്നെ "ഒരിടത്തൊരിടത്തൊരിടത്ത്...." എന്ന് തുടങ്ങുന്ന മുത്തശ്ശിക്കഥ പോലെ അവയും സംശയലേശമന്യേ സ്വീകരിക്കപെട്ടു.
മാത്രമല്ല അപ്പോളേക്കും അവര് ഓരോരോ മതങ്ങളാല് ഹൈജാക്ക് ചെയ്യപെട്ടിരുന്നു എന്നതാണ് ദുഃഖകരമായ വസ്തുത. ഈ മതങ്ങള് തന്നെയാണ് അവരെ കടലുകള് കടന്നു ലോകമെമ്പാടും എത്തിപെടാന് അവരെ സഹായിച്ചത് . മതങ്ങളുടെ ആവിര്ഭാവം ദൈവങ്ങളുടെ വളര്ച്ചയുടെ ഘട്ടത്തിലെ ഒരു പ്രധാന നാഴികക്കല്ലായിരുന്നു. തങ്ങളുടെ നിലനില്പ്പിനും വളര്ച്ചക്കും മതങ്ങള്ക്ക് ദൈവങ്ങള് അത്യാവശ്യമായിരുന്നു. ദൈവങ്ങള്ക്ക് തിരിച്ചും. അങ്ങനെ പരസ്പകപൂരകമായിരുന്നു ദൈവങ്ങളും മതങ്ങളും. അങ്ങനെ മതങ്ങളും ദൈവങ്ങളും സംസ്കാരത്തിന്റെ ഒരു അനിവാര്യ ഘടകമായി മാറി.
ദൈവങ്ങളെ കടല് കടത്തിയതിലും ദൈവങ്ങല്കും മതങ്ങള്ക്കും വിശ്വാസികള്ക്കും ചട്ടക്കൂടുകള് തീര്ക്കുന്നതിലും പ്രധാനപങ്ക് വഹിച്ചത് പുരോഹിതവര്ഗമാണ്. ഒരു ദൈവവും പറയാത്ത, ഒരു പുസ്തകവും പഠിപ്പിക്കാത്ത പാഠങ്ങള് അവര് നമ്മെ പഠിപ്പിച്ചു. മണ്ണിന്റെ മണമുള്ള ദൈവങ്ങളെ ചില്ലുമെടയിലും ദന്തഗോപുരങ്ങളിലും സ്വര്ണ്ണചങ്ങലകളിലും ബന്ധിച്ചു. ഇത്തരത്തില് പിറന്നുവീഴുന്ന കുഞ്ഞടക്കം മതം ഇല്ലാത്ത ഒരാള് പോലും ലോകത്ത് ഇല്ലാത്ത അവസ്ഥയും രൂപപെട്ടു. . .